Jan Stepa (1892-1959) – biskup tarnowski 1946-1959


Jan Piotr Stepa ur. 24 czerwca 1892 r. w Sasowie w archidecezji lwowskiej, był synem Szczepana Stepy i Joanny z domu Pokorny. Szkołę powszechną ukończył w Sasowie, do gimnazjum uczęszczał w Złoczowie i we Lwowie. W latach 1911-1915 studiował teologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 29 lipca 1915 r. w katedrze lwowskiej z rąk abpa J. Bilczewskiego. W latach 1915-1918 był wikariuszem w Sasowie, w 1918 r. został administratorem parafii Pieniaki koło Brodów. Od grudnia 1918 r. do maja 1919 r. uwięziony w Złoczowie za działalność antyukraińską.

Od 1919 r.proboszcz parafii Zazule-Kozaki w powiecie złoczowskim, od 1921 r. wikariusz w parafii Marii Magdaleny we Lwowie. Od 1922 r. studiował filozofię w Lowanium w Belgii, gdzie 13 lipca 1925 r. obronił doktorat. W 1925 r. powrócił do Lwowa i został wikariuszem w parafii św. Elżbiety, a od 1926 r. św. Antoniego. Od 1927 r. wykładał filozofię chrześcijańską na UJK. 21 czerwca 1929 r. habilitował się z filozofii chrześcijańskiej na podstawie pracy pt. Neokantowskie próby realizmu a neotomizm. Od 1 września 1932 r. był profesorem nadzwyczajnym UJK filozofii chrześcijańskiej. Był prezesem towarzystwa Opieka polska nad Rodakami na Obczyźnie i wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Emigracyjnego. Podczas okupacji wykładał w WSD we Lwowie. W 1945 r. został rektorem WSD, które w ramach repatriacji przeniósł się do Kalwarii Zebrzydowskiej.

4 marca 1946 r. papież Pius XII mianował ks. J. Stepę biskupem tarnowskim. Sakrę biskupią przyjął 19 maja 1946 r. w katedrze tarnowskiej z rąk abpa A.S. Sapiehy. W czasie jego rządów diecezją wybudowano 36 kościołów, bp Stepa utworzył 3 nowe dekanaty, 53 parafie i 11 wikarii parafialnych. Przyjął do katedry tarnowskiej relikwie bł. Jakuba Strepy, zaś w 1947 r. odzyskał budynek WSD, zajęty jeszcze w czasie wojny przez władze okupacyjne. Zreformował studia w seminarium (dodając szósty rok) oraz kurię diecezjalną. Troszczył się o Muzeum i Archiwum Diecezjalne. 15 maja 1947 r. utworzył w Tarnowie Diecezjalny Instytut Wydawniczy Veritas, który publikował literaturę religijną. Powołał do życia Diecezjalną Radę Duszpasterską. W 1948 r. zwołał III Synod Diecezji Tarnowskiej. Obchodził jubileusze: 1950 – Jubileusz Odkupienia, 1952 – Rok Eucharystyczny, 1954 – Rok Maryjny. Nie chciał zgodzić się na likwidację przez władze PRL wielu organizacji katolickich, w tym diecezjalnej Caritas. Był przewodniczącym Komisji Katechetycznej Konferencji Episkopatu Polski. 

Zmarł 29 maja 1959 r. i tymczasowo został pochowany na Cmentarzu Starym w Tarnowie. W 1964 r. przeniesiono jego szczątki do grobowca w krypcie kościoła MB Fatimskiej w Tarnowie, zaś od 31 marca 2009 r. spoczywa w krypcie w katedrze tarnowskiej.

Mieczysław Czosnyka

Bibliografia

Opracowania:
1. Biskupi tarnowscy okresu komunistycznego: ks. bp Jan Piotr Stepa i ks. abp Jerzy Karol Ablewicz, red. A. Żurek, Tarnów 2010.
2. Kumor B., Diecezja tarnowska, Kraków 1985.
3. Nowak A., Słownik biograficzny kapłanów diecezji tarnowskiej 1786-1985, t. I, Biskupi i kanonicy, Tarnów 1999.

Czasopisma:
1. Brożek G., Trzy słowa, „Tarnowski Gość Niedzielny” 2011, nr 15.

Fotografie

1. Jan Stepa (fot. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie).