Wawrzyniec Kalicki (1862-1945) – nauczyciel

Wawrzyniec Kalicki urodził  się on 6 sierpnia 1862 r. w Glinach Małych. Ukończył szkołę ludową, kurs przygotowawczy oraz seminarium nauczycielskie w 1882 r. Uzyskał uprawnienia do pracy w szkołach ludowych pospolitych. Pierwszą szkołą, w której rozpoczął praktykę jako nauczyciel, była filialna szkoła w miejscowości Łowcza, powiat Cieszanów. Następnie przeniesiony został do 4-klasowej Szkoły Męskiej w Tarnowie na posadę zastępcy nauczyciela. Pracował w tej szkole do końca roku szkolnego 1884 r.

W  tym samym roku Rada Szkolna Okręgowa skierowała go  do Rudki, gdzie oprócz nauczania załatwiał wiele spraw związanych z budową szkoły. W maju 1887 r. c. k. Rada Szkolna Krajowa mianowała Wawrzyńca Kalickiego nauczycielem rzeczywistym, a potem kierownikiem szkoły. Następnie został przez c. k Radę Szkolną Krajową przeniesiony do szkoły 2-klasowej w Klikowej, gdzie w latach 1899-1924 pełnił funkcję jej  kierownika.

Jako nauczyciel i kierownik angażował uczniów do prac na rzecz szkoły oraz środowiska. Brał czyny udział wraz nimi między innymi w akcji sadzenia drzew owocowych  propagowanej przez Radę Szkolną  Krajową. Sadził te drzewa wspólnie z innymi  szkołami wzdłuż drogi Tarnów - Klikowa.

W szkole w Klikowej przepracował 25 lat. Pamietający go świadkowie tamtych wydarzeń wspominają go jako człowieka, nauczyciela oddanego dzieciom, zaangażowanego całkowicie w swoja pracę. Pani Anna Dychtoń pisała o nim w swoim pamiętniku jako człowieku szlachetnym i gorącym patriocie. Podobnie oceniała go p. Bronisława Wadas nauczycielka szkoły w Klikowej. Cenili go współpracownicy, rodzice uczniów oraz środowisko. Doceniały również władze oświatowe. Wyrazem tego były przyznawane mu trzykrotnie dekrety pochwalne „za gorliwą pracę”. Pracując w szkole w Klikowej, także pozostawił po sobie jak najlepszą opinię.

Wawrzyniec Kalicki przeszedł na emeryturę 15 maja 1924 r. Był nie tylko wspaniałym nauczycielom, wychowawcą,  ale także działaczem społecznym. Współorganizował między innymi ognisko Związku Nauczycielstwa Polskiego w Tarnowie. 1 marca 1906 r. uczestniczył w jego zebraniu założycielskim. Wawrzyniec Kalicki był jego aktywnym członkiem i wiceprzewodniczącym w latach 1916-1918. W 1920 r. objął  funkcję  przewodniczącego  ZNP w Tarnowie po rezygnacji z niej przez Karola Kosteckiego. Kierował Związkiem do 12 lutego 1921 r. Nadal był jednak członkiem Zarządu. W latach 1918-1924 był również delegatem Związku Radzie Szkolnej Powiatowej w Tarnowie.

W sprawach prywatnych los dawał mu chwile piękne i tragiczne. 11 października 1885 r. zawarł związek małżeński z Bronisławą z domu Röehrenschef. W Rudce urodziły się mu się dzieci tj. synowie: Marian, Julian, Kazimierz, Władysław, oraz córki Joanna, Stefania, Matylda, Jadwiga. Dzieci otrzymały dobre, patriotyczne wychowanie oraz zdobyły wykształcenie i zawód. Marian, Joanna, Stefania, Matylda wybrali zawód nauczyciela, syn Julian był oficerem Wojska Polskiego, Kazimierz i Władysław pracowali w różnych urzędach, zaś córka Jadwiga była cenionym pediatrą w Warszawie.

W 1934 r. zmarła jego żona Bronisława. W czasie II wojny światowej los ponownie boleśnie dotknął  Wawrzyńca Kalickiego. Jego syn Marian będący inspektorem oświaty w Kielcach został  aresztowany przez hitlerowców i zginął w obozie Buchenwald.  Drugi syn,  kpt. Julian Kalicki oficer Wojska Polskiego został zamordowany w Katyniu przez Sowietów.

W czasie okupacji mieszkał u córki Matyldy w Tarnowie, przy ul. Wojtarowicza 25. Ich mieszkanie było wówczas punktem kontaktowym dla członków organizacji podziemnej „Odwet”. Był to punkt przerzutowy prasy konspiracyjnej i miejsce, gdzie organizowana była pomoc dla osób represjonowanych przez gestapo. Pomagała mu w tym ofiarnie córka Matylda, która jednocześnie nim się opiekowała.

Wawrzyniec Kalicki zmarł w Tarnowie dnia 13 kwietnia 1945 r. Pochowany został na cmentarzu w Krzyżu.

dr hab. Edmund Juśko prof. KUL

Bibliografia

Opracowania:
1. Gomoła R., Szkoła Podstawowa nr 10 im. Romana Sanguszki „Sybiraka”, Tarnów-Klikowa 1998.
2. Hampel J., Rozwój społeczno-gospodarczy i życie  polityczne w latach 1848-1918 [w:] Wierzchosławice. Dzieje wsi i gminy,  red. F. Kiryk, Z. Ruta, Kraków, 1994.
3. Juśko E., Nauczyciele szkół powszechnych powiatu tarnowskiego w II Rzeczypospolitej, Lublin 2005.
4. Juśko E., Szkolnictwo powszechne w powiecie tarnowskim w latach 1981-1939, Lublin 2003.
5. Juśko P., Szkolnictwo powszechne w Tuchowie w okresie międzywojennym, Tuchów 2005.
6. Kucharski R., Wawrzyniec Kalicki (1884 r. – 1898 r.) - pierwszy kierownik w Szkole Ludowej w Rudce (maszynopis).

Dokumenty:
1. Kataster nauczycieli szkół powszechnych założony wskutek rozporządzenia Kuratorium Okręgu Szkolnego z dnia 1 marca 1921 roku - AP o/Tarnów.
2. Kronika szkoły w Rudce, b. s.