Dworzec kolejowy


Pierwszy budynek tarnowskiego dworca kolejowego powstał około 1860 r. Był długi, niski o cechach klasycystycznych, prawdopodobnie posiadał (brak planów) przedsionek, westybul z kasami, poczekalnie dla trzech klas pasażerskich i restaurację, a także kasę bagażową, biuro pocztowe i wiele służbowych pomieszczeń kolei. Budynek ten służył ponad czterdzieści lat.

Na początku XX wieku nie spełniał już standardów i wymogów ówczesnych podróżnych oraz pracowników kolei. W 1906 r. rozpoczęto więc przebudowę tarnowskiego dworca, nadając mu obecną secesyjno-modernistyczną formę. Autorem projektu był E. Baudisch. Budynek składa się z trzech połączonych ze sobą części: dużego westybulu z wielkimi oknami po którego obu stronach usytuowano dwie mniejsze hale. Od strony zachodniej dobudowano do dworca nowy budynek poczty. Dodatkowo część I i II peronu zadaszono i połączono te perony tunelem.

Przebudowę dworca ukończono w 1910 r., a jego oddanie do użytku tak relacjonowała ówczesna prasa:

„Nareszcie – po kilku latach prawdziwej męki zarówno personelu kolejowego, jak przejeżdżającej Publiczności, doczekaliśmy się nowego dworca kolejowego, którego otwarcie odbyło się bardzo uroczyście we czwartek d. 24 bm. W pięknie przystrojonym westybulu zebrali się liczni przedstawiciele władz rządowych i autonomicznych, duchownych i świeckich, posłowie do Rady państwa i Sejmu, delegaci instytucyj miejscowych i przedstawiciele miejscowego personelu kolejowego, ażeby uczestniczyć w uroczystości poświecenia, którego dokonał Najprzew. Ks. Biskup tarnowski Dr Wałega, w asystenyi ks. Dr Dutkiewicza, rektora Sem. Duch., i ks. Tyczkowskiego, superiora X.X. Missyonarzy. W zastępstwie ministra kolejowego, który z powodu otwarcia w tymże dniu sesyi Rady państwa, przyjechać nie mógł, przybyli: szef sekcyi Kosiński i wicesekretarz minister Dr Leopold Starzewski, a w zastępstwie namiestnika radca Ustyanowski. Władze wojskowe reprezentował gen. Ziegler, krak. Izbę handlową prezes Dattner, krajowe władze kolejowe: dyr. kolei radca dworu Zborowski, wicedyr. Jasiński, st. Inspektor Maywald, Rappaport, Dr M. Starzewski, insp. Saller, Winkler, Cyprian, sekr. Prezd. Dr Spitzer, insp. Kaiser, Moldauer i Jana, naczelnik stacyi w Tarnowie. Prócz tego przybyli: JW. Ks. inf. Wałczyński, marszałek powiatu i poseł do Rady państwa ks. Dr Zygulinski, poseł Dr. Battaglia, burmistrz m. N. Sącza Barbacki i poseł sejmowy Witos. Rada m. Tarnowa stanęła in corpore z burmistrzem Dr. Tertilem, - c.k. Starosta radca Nam. Reiner z naczelnikami władz państwowych, - dyrektorowie szkół średnich: Trochanowski, Dr Leniek i Jaglarz, a wreszcie reprezentaci personelu wykonawczego budowy. Przeprowadzony w uroczystej asyście do prowizorycznego ołtarzyka, stanowiącego zarazem mównicę, dopełnił ks. Biskup Wałęga poświęcenia hali, poczem w podniosłych słowach przemówił o znaczeniu i przeznaczeniu nowego gmachu, wyrażając publicznie uznanie swe dla miejscowego personelu kolejowego. Następnie zabrał głos burmistrz Dr Tertil, a zwracając uwagę na ogólne znaczenie nowego dworca w Tarnowie, złożył podziękowanie posłowi Battaglii za gorliwe zabiegi u władz, a przedstawicielom władz, tj. ministrowi kolejowemu, szefowi sekcyi Kosińskiemu i radcom dworu Horoszkiewiczowi i Dr Zborowskiemu, który z niezwykłą energia i gorliwością budowę te do skutku doprowadził, serdeczne podziękowanie. Zwrócony do p. insp. Jany, jako przedstawiciela miejscowego zarządu stacyi, wyraził burmistrz imieniem miasta życzenie, ażeby szlachetne myśli inicyatorów i wykonawców tego epokowego dzieła ziściły się w całej pełni, co tem łatwiej wobec nowych urządzeń miejskich spełnić się może. Wzniesiony przezeń okrzyk na cześć wielkodusznego Monarchy, powtórzono z zapałem, poczem zabrał głos szef sekcyi Kosiński, który oddając dworzec imieniem ministra do publicznego użytku, podziękował zarazem Dr. Zborowskiemu, za troskliwe czuwanie nad przeprowadzeniem budowy, - zakończyło zaś uroczystość przemówienie Dr. Battaglii na temat ekonomicznego podniesienia miasta przez inwestycye."

W 1911 r. władze kolejowe zafundowały dziesięć wielkich malowideł olejnych przedstawiających „najpiękniejsze widoki” Tatr i Pienin.

28 sierpnia 1939 r. grupa dywersantów hitlerowskich podłożyła na tarnowskim dworcu kolejowym bombę zegarową. W wyniku jej eksplozji zginęło wówczas 20 osób, a 35 zostało rannych. Dworzec został znacznie uszkodzony.

Po II wojnie światowej budynek dworca odrestaurowano i do 2008 r. dokonywano jedynie drobnych remontów i napraw. W 2008 r. rozpoczął się kompleksowy remont tarnowskiego dworca, który zakończył się w 2010 r. Dziś jest on prawdziwą wizytówka miasta.

Jarosław Zbrożek

Lokalizacja

 

Galeria 2015 r. (kliknij tutaj) – fot. Jarosław Zbrożek.

Bibliografia
Opracowania:
1. Komorowski W., [w:] Tarnów – Strusina – Wielki Przewodnik t. 19, red. S. Potępa, Tarnów 2009.
Czasopisma
1. „Pogoń” 1910, nr 48.