Dworzec kolejowy
Pierwszy budynek tarnowskiego dworca kolejowego powstał około 1860 r.
Był długi, niski o cechach klasycystycznych, prawdopodobnie posiadał
(brak planów)
przedsionek, westybul z kasami, poczekalnie dla trzech klas pasażerskich
i restaurację, a także kasę bagażową, biuro pocztowe i wiele służbowych
pomieszczeń kolei.
Budynek ten służył ponad czterdzieści lat.
Na początku XX wieku nie spełniał już standardów i wymogów ówczesnych
podróżnych oraz pracowników kolei. W 1906 r. rozpoczęto więc przebudowę
tarnowskiego dworca,
nadając mu obecną secesyjno-modernistyczną formę. Autorem projektu był
E. Baudisch. Budynek składa się z trzech połączonych ze sobą części:
dużego westybulu z wielkimi
oknami po którego obu stronach usytuowano dwie mniejsze hale. Od strony
zachodniej dobudowano do dworca nowy budynek poczty. Dodatkowo część I i
II peronu zadaszono i
połączono te perony tunelem.
Przebudowę dworca ukończono w 1910 r., a jego oddanie do użytku tak relacjonowała ówczesna prasa:
„Nareszcie – po kilku latach prawdziwej męki zarówno personelu
kolejowego, jak przejeżdżającej Publiczności, doczekaliśmy się nowego
dworca kolejowego, którego
otwarcie odbyło się bardzo uroczyście we czwartek d. 24 bm. W pięknie
przystrojonym westybulu zebrali się liczni przedstawiciele władz
rządowych i autonomicznych,
duchownych i świeckich, posłowie do Rady państwa i Sejmu, delegaci
instytucyj miejscowych i przedstawiciele miejscowego personelu
kolejowego, ażeby uczestniczyć w
uroczystości poświecenia, którego dokonał Najprzew. Ks. Biskup tarnowski
Dr Wałega, w asystenyi ks. Dr Dutkiewicza, rektora Sem. Duch., i ks.
Tyczkowskiego,
superiora X.X. Missyonarzy. W zastępstwie ministra kolejowego, który z
powodu otwarcia w tymże dniu sesyi Rady państwa, przyjechać nie mógł,
przybyli: szef
sekcyi Kosiński i wicesekretarz minister Dr Leopold Starzewski, a w
zastępstwie namiestnika radca Ustyanowski. Władze wojskowe reprezentował
gen. Ziegler, krak. Izbę
handlową prezes Dattner, krajowe władze kolejowe: dyr. kolei radca dworu
Zborowski, wicedyr. Jasiński, st. Inspektor Maywald, Rappaport, Dr M.
Starzewski, insp. Saller,
Winkler, Cyprian, sekr. Prezd. Dr Spitzer, insp. Kaiser, Moldauer i
Jana, naczelnik stacyi w Tarnowie. Prócz tego przybyli: JW. Ks. inf.
Wałczyński, marszałek powiatu i
poseł do Rady państwa ks. Dr Zygulinski, poseł Dr. Battaglia, burmistrz
m. N. Sącza Barbacki i poseł sejmowy Witos. Rada m. Tarnowa stanęła in
corpore z burmistrzem Dr.
Tertilem, - c.k. Starosta radca Nam. Reiner z naczelnikami władz
państwowych, - dyrektorowie szkół średnich: Trochanowski, Dr Leniek i
Jaglarz, a wreszcie reprezentaci
personelu wykonawczego budowy. Przeprowadzony w uroczystej asyście do
prowizorycznego ołtarzyka, stanowiącego zarazem mównicę, dopełnił ks.
Biskup Wałęga poświęcenia
hali, poczem w podniosłych słowach przemówił o znaczeniu i przeznaczeniu
nowego gmachu, wyrażając publicznie uznanie swe dla miejscowego
personelu kolejowego.
Następnie zabrał głos burmistrz Dr Tertil, a zwracając uwagę na ogólne
znaczenie nowego dworca w Tarnowie, złożył podziękowanie posłowi
Battaglii za gorliwe
zabiegi u władz, a przedstawicielom władz, tj. ministrowi kolejowemu,
szefowi sekcyi Kosińskiemu i radcom dworu Horoszkiewiczowi i Dr
Zborowskiemu, który z
niezwykłą energia i gorliwością budowę te do skutku doprowadził,
serdeczne podziękowanie. Zwrócony do p. insp. Jany, jako przedstawiciela
miejscowego zarządu
stacyi, wyraził burmistrz imieniem miasta życzenie, ażeby szlachetne
myśli inicyatorów i wykonawców tego epokowego dzieła ziściły się w całej
pełni, co tem
łatwiej wobec nowych urządzeń miejskich spełnić się może. Wzniesiony
przezeń okrzyk na cześć wielkodusznego Monarchy, powtórzono z zapałem,
poczem zabrał głos
szef sekcyi Kosiński, który oddając dworzec imieniem ministra do
publicznego użytku, podziękował zarazem Dr. Zborowskiemu, za troskliwe
czuwanie nad przeprowadzeniem
budowy, - zakończyło zaś uroczystość przemówienie Dr. Battaglii na temat
ekonomicznego podniesienia miasta przez inwestycye."
W 1911 r. władze kolejowe zafundowały dziesięć wielkich malowideł
olejnych przedstawiających „najpiękniejsze widoki” Tatr i Pienin.
28 sierpnia 1939 r. grupa dywersantów hitlerowskich podłożyła na
tarnowskim dworcu kolejowym bombę zegarową. W wyniku jej eksplozji
zginęło wówczas 20 osób,
a 35 zostało rannych. Dworzec został znacznie uszkodzony.
Po II wojnie światowej budynek dworca odrestaurowano i do 2008 r.
dokonywano jedynie drobnych remontów i napraw. W 2008 r. rozpoczął się
kompleksowy
remont tarnowskiego dworca, który zakończył się w 2010 r. Dziś jest on
prawdziwą wizytówka miasta.
Jarosław Zbrożek
Lokalizacja
Galeria 2015 r. – (kliknij tutaj) – fot. Jarosław Zbrożek.
Bibliografia
Opracowania:
1. Komorowski W., [w:] Tarnów – Strusina – Wielki Przewodnik t. 19, red. S. Potępa, Tarnów 2009.
Czasopisma
1. „Pogoń” 1910, nr 48.