Józef Życiński (1948-2011) – biskup tarnowski 1990-1997


Józef Mirosław Życiński urodził się 1 września 1948 r. w w Nowej Wsi koło Piotrkowa Trybunalskiego. Absolwent I LO im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim. Studiował w Wyższym Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie. 

Święcenia kapłańskie przyjął 21 maja 1972 r. w Częstochowie. W 1976 r. w Krakowie uzyskał doktorat na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie. Tytuł doktora filozofii uzyskał na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 1980 r. habilitował się w roku na podstawie pracy pt. Prostota i dyskonfirmowalność jako kryteria heurystyczne w kosmologii relatywistycznej. Od 1980 r. był kierownikiem Katedry Logiki i Metodologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Od 1981 r. był profesorem nadzwyczajnym, w latach 1982-1985 był prodziekanem, zaś w latach 1988-1990 dziekanem Wydziału Filozoficznego ATK. Inicjator serii zeszytów pt. „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” i edycji angielskiej „Philosophy in Science” oraz serii wydawniczej „Philosophy in Science Library”. 

29 sierpnia 1990 r. został mianowany przez papieża Jana Pawła II biskupem tarnowskim. Sakrę biskupią przyjął 4 listopada 1990 r. w katedrze tarnowskiej z rąk kard. F. Macharskiego. Założył Wydawnictwo Diecezji Tarnowksiej „Biblos”, w 1993 r. powołał do życia tarnowski oddział redakcji „Gościa Niedzielnego” oraz diecezjalne Radio Dobra Nowina. 14 czerwca 1997 r. został przez papieża Jana Pawła II mianowany arcybiskupem metropolitą lubelskim. Ingres do katedry w Lublinie odbył się 29 czerwca 1997 r. Pełnił urząd Wielkiego Kanclerza Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Był autorem ponad 50 książek i ponad 300 artykułów poświęconych problematyce filozofii oraz dialogu chrześcijaństwa z myślą współczesną, publikowanych w językach polskim, angielskim, niemieckim, włoskim, francuskim, hiszpańskim, rosyjskim, słowackim i węgierskim. Prowadził wykłady m. in. w Berkeley, Oxfordzie, Catholic University of America w Waszyngtonie, Catholic University of Australia w Sydney. Był członkiem wielu organizacji: Europejskiej Akademii Nauki i Sztuki w Wiedniu, członkiem Kongregacji do Spraw Wychowania Katolickiego, członkiem Papieskiej Rady Kultury, członkiem zagranicznym Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, członkiem Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu RP. Był też członkiem Komisji Episkopatu ds Nauki Wiary, Wspólnej Grupy Roboczej Kościoła Katolickiego i Światowej Rady Kościołów (1999-2005), Komitetu Biologii Ewolucyjnej i Teoretycznej PAN, przewodniczył Radzie Episkopatu ds. Apostolstwa Świeckich i Radzie Programowej KAI. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień (m.in. Człowiekiem Roku 2007), był doktorem honoris causa Akademii Rolniczej w Lublinie i UJ w Krakowie. Pośmiertnie został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł nagle 10 lutego 2011 r. w Rzymie, spoczywa w podziemiach archikatedry w Lublinie. Diecezja tarnowska żegnała abpa Józefa Życińskiego 15 lutego 2011 r.

Mieczysław Czosnyka

Bibliografia

Opracowania:
1. Banach R., Życiński Józef, [w:] Encyklopedia Tarnowa, red. A. Niedojadło, Tarnów 2010.

Czasopisma:
1. Brożek G., Józef, nasz brat, „Tarnowski Gość Niedzielny” 2011, nr 17.
2. Müller M., Ponikło T., Arcybiskup Cogito, „Tygodnik Powszechny” 2011, nr 8.

Inne źródła:
1. Niewidzialne światło, z abp. Józefem Życińskim rozmawiają Dorota Zańko i Jarosław Gowin, Kraków 1998.

Fotografie

1. Józef Życiński (fot. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie).