Kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej


Drewniany kościół pw. Najświętszej Marii Panny Wniebowziętej na Burku został wybudowany przez 6 chłopów z Przedmieścia Większego w 1458 r. Do budowy wykorzystano materiał rozbiórkowy pochodzący z kościoła stojącego na miejscu obecnej Katedry w Tarnowie. W 1462 r. kardynałowie Izydor i Mikołaj dokonali jego konsekracji.

W końcu XVI wieku kościół posiadał 4 ołtarze, z których największy był konsekrowany. Cały dach pokryty był gontem. W wieżyczce umieszczone były 3 dzwony. W 1602 r. biskup kijowski Krzysztof Kazimirski konsekrował 3 nowe ołtarze. W owym okresie kościół pełnił funkcje rektoralne – pomocnicze i zazwyczaj był zamknięty. Na początku XVII wieku kościół częściowo spłonął. W 1621 r. prepozyt Kapituły Kolegiackiej ks. Andrzej Tarło odbudował świątynie, ale już w mniejszych rozmiarach.

W połowie XIX wieku stan kościoła był bardzo zły. Dzięki staraniom ks. Michała Króla przesunięto podmywaną przez potok Wątok budowlę o 6 m (10 m podaje - J. Leniek, F. Herzig, F. Leśniak, Dzieje Miasta Tarnowa, Tarnów 1911.) W tym też czasie naprawiono przeciekający dach oraz przegnite ściany. W latach 1875-76 miał miejsce gruntowny remont kościoła, który nakryto nowym dachem, podbito blachą sygnaturkę, wykonano nowe ławki i podłogę oraz otoczono cały plac kościelny parkanem wykonanym ze sztachet. Rok później świątynię wyposażono w organy.

W 1910 r. dobudowano od strony zachodniej do kościoła wieżę konstrukcji słupowej nakrytą barokowym hełmem. W 1930 r. budowla wzbogaciła się o nową ornamentową i figuralną polichromię. W latach 1934-35 pomalowano zewnętrzne ściany i blaszane wieżyczki oraz doprowadzono do kościoła prąd elektryczny. W czasie II wojny światowej kościół został poważnie uszkodzony. Wybite były witraże, ucierpiała wieża oraz polichromia. Większość szkód powstała trakcie wysadzania przez Niemców obydwu mostów na Wątoku.

Po zakończeniu wojny naprawiono dach budowli wymieniając zniszczone gonty, uzupełniono deskowanie wieży, pomalowano ściany oraz wykonano nowe ogrodzenie kościoła (kamienny mur z zadaszeniem gontowym). W latach 60. XX wieku z inicjatywy ks. Czesława Janigi dokonano gruntownego remontu kościoła. W latach późniejszych w świątyni zainstalowano nagłośnienie oraz wykonano nowy żelbetowy mur chroniący przed podmyciem budowli, postawiono nowa dzwonnicę i zakupiono dzwon. W 2009 r. wymieniono całe poszycie dachu oraz deskowania całego kościoła.

Obecnie w kościele znajduje się ołtarz główny z II połowy XVII w. oraz dwa boczne ołtarze, które są kopiami tryptyków pochodzących z XVII wieku znajdujących się w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Bardzo ciekawym elementem wyposażenia świątyni jest późnorenesansowy chór muzyczny z liczną ornamentyką herbową.

Jarosław Zbrożek

Lokalizacja

 
Galeria 2011 r. – (kliknij tutaj) – fot. Jarosław Zbrożek

Bibliografia
Opracowania:
1. Krupiński A. B., Zabytki urbanistyki i architektury województwa tarnowskiego, Tarnów 1989.
2. Leniek J., Herzig F.,  Leśniak F., Dzieje Miasta Tarnowa, Tarnów 1911.
3. Talarek K., Parafia Matki Bożej Szkaplerznej [w:] Encyklopedia Tarnowa, red. A. Niedojadło, Tarnów 2010.
Strony internetowe:
1. Parafia Matki Bożej Szkaplerznej w Tarnowie. [Online].