Pomnik – Statua Najświętszej Marii Panny

W 1884 r. w centralnej części placu Katedralnego postawiono statuę Najświętszej Marii Panny. Inicjatorem i fundatorem był ówczesny biskup tarnowski Józef Alojzy Pukalski. Wykonawcą był Walery Gadomski – krakowski rzeźbiarz, profesor ASP w Krakowie.

 

Podstawa statuy oraz kolumna zostały wykonane z piaskowca, na niej umieszczono kapitel i postać Matki Bożej, wykute z kamienia pińczowskiego. Całość mierzy ponad 9 metrów wysokości. W postawie wmurowano dwie marmurowe tablice. Statuę otoczono łańcuchem wspartym na czterech kamiennych słupach.

Odsłonięcie odbyło się w niedzielę 5 października 1884 r. w święto Matki Boskiej Różańcowej i miało bardzo uroczystą oprawę. Tarnowska prasa tak relacjonowała tę uroczystość:

„Dwa tygodnie temu – 5 b.m. – roiły się ulice miasta naszego od tysiąca ludu, który z bliska i daleka ciągnął do Tarnowa: jedni do katedry na uroczystość różańcową, inni znowu na odpust do OO. Bernardynów. Po odprawionej sumie w klasztorze i katedrze zgromadziły się niezliczone tłumy na placu katedralnym około nowo postawionej Statuy Niepokalanej Dziewicy Maryi, oczekując przybycia Jego Ekscellencyi ks. Biskupa, który – jako fundator posągu – miał go teraz uroczyście poświęcić i oddać „Duchowieństwu, Obywatelom i ludowi wiernemu dyecezyi Tarnowskiej”. Podnieść tu należy z uznaniem działalność naszej Straży ochotniczej pożarnej, która – zszeregowawszy się wieńcem naokoło statuy – zabezpieczyła wolne miejsce dla Duchowieństwa , i podołała trudnemu zadaniu: utrzymania należytego porządku pośród mnóstwo cisnącego się ludu. Wnet – przy odgłosie dzwonów i pieśni do Matki Bożej przybył w procesyonalnym pochodzie ks. Biskup, poprzedzony chorągwiami, bractwami, długim szeregiem kleryków, księży i kapituły.Akt poświęcenia rozpoczął się odśpiewaniem przepisanych rytuałem psalmów i modlitw. Rozrzewniająca potem nastąpiła chwila, gdy za Biskupem z tysiąca piersi rozległ się wzniosły hymn: Pod Twoją obronę uciekamy się święta Boża Rodzicielko! Naszemi prośbami racz nie gardzić w potrzebach naszych!...Po dokonanym akcie poświęcenia, w pontyfikalnym swem ubraniu, u podnóża Statuy przemówił ks. Biskup do wiernych. Jeżeli jedni unosili się nad Jego majestatyczną powagą, to nas zadziwiła przedewszystkim ta siła, ten kaznodziejski zapał z jakim sędziwy Biskup w półgodzinnej przeszło mowie tłumaczył ludowi znaczenie: kuli ziemskiej, na której stoi Matka Boża, sierpu księżycowego u Jej stóp, i korony z 12 gwiazd, która wieńczy Jej skronie.Głębokie wrażenie wywarł na słuchaczach ten ustęp mowy, w którym biskup – wskazując na owe gwiazdy – zwrócił się do rodziców, małżonków, do dziewic, młodzieży szkolnej, do sierot i niewinnej dziatwy. Wszystkich zachęcał do modlitwy, do czci, miłości ku Niepokalanej Dziewicy i do odmawiania Różańca. I znowu niejedno oko zapłakało i każdy odchodził zbudowany – z życzeniem w sercu, aby – jak ten posąg przez długie czasy świadczyć będzie o czci i miłości synowskiej naszego Biskupa ku Niepokalanej dziewicy, tak iżby znowu Matka Boża wyprosiła Mu za to obfitość łask i darów Bożych w najdłuższe lata.Po poświęceniu udali się do pałacu biskupiego pp. Grabowski, zastępca burmistrza i Dr. Jarocki radny, aby w imieniu miasta podziękować Jego Ekscelecyi za ten dar prawdziwie biskupi, a piękną zarazem ozdobę placu katedralnego.”

W 1956 r. pomnik był w tak złym stanie technicznym, iż konieczne było odkuć na nowo większość elementów statuy, usunięto marmurowe tablice, a napisy wyryto bezpośrednio na podstawie. W ostatnich latach statuę gruntownie odświeżono, dziś prezentuje się wyjątkowo okazale.

Jarosław Zbrożek

Lokalizacja

  

Galeria 2011 r. – (kliknij tutaj) – fot. Jarosław Zbrożek.

Bibliografia

Opracowania:

1. Sypek A., Figura N. P. Marii, [w:] Tarnów - Stare Miasto - Wielki Przewodnik, t. 2, red. S. Potępa, Tarnów 1995.

Czasopisma:

1. „Unia” 1884, nr 19.

2. „Unia” 1884, nr 20.

3. „Unia” 1884, nr 21.