Józef Gucwa (1923-2004) – tarnowski biskup pomocniczy 1969-1999

Józef Gucwa ur. 20 grudnia 1923 r. w Kąclowej, był synem Kaspra Gucwy i Anny z domu Kmak. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Kąclowej, przez dwa lata uczęszczał do Gimnazjum im. Artura Grottgera w Grybowie, a następnie przeniósł się do I Gimnazjum i Liceum im. K. Brodzińskiego w Tarnowie. Maturę zdał w tajnym nauczaniu w 1944 r. w Grybowie. 

W czasie wojny pracował jako robotnik w gospodarstwie rolnym ojca oraz  w lasach nadleśnictwa Grybów. Działał w ruchu oporu w ramach Związku Walki Zbrojnej od maja 1940 r., a następnie w Armii Krajowej. Był współorganizatorem oddziału AK „Świerk” i „Kmicic” wchodzącego w skład I Pułku Strzelców Podhalańskich.

Po II wojnie światowej represjonowany, swoje wspomnienia  opublikował w książce Z leśnych koszar do kapłaństwa. W 1945 r. wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 20 czerwca 1948 r. W latach1948-1952 był wikariuszem w parafii Kolbuszowa. Studiował teologię na Wydziale Teologicznym UJ w Krakowie. W latach 1952-1969 pracował w Nowym Sączu, gdzie był wikariuszem w parafii św. Małgorzaty, od 1953 r. rektorem kościoła św. Kazimierza. 23 grudnia 1968 r. papież Paweł VI mianował ks. J. Gucwę biskupem pomocniczym w Tarnowie. Sakrę biskupią przyjął w bazylice w Nowym Sączu 26 stycznia 1969 r. z rąk bpa J. Ablewicza. Od 1969 r. bp Gucwa był wikariusza generalnym diecezji tarnowskiej, w Kurii Diecezjalnej był przewodniczącym administracji ogólnej. 

W latach 1970-1990 kierował ruchem budownictwa sakralnego i kościelnego w diecezji oraz Radą Sztuki Kościelnej, przewodniczył Radzie ds. Ekonomicznych, opiekował się Wydziałem Duszpasterstwa Rodzin (zorganizował poradnie rodzinne, Studium Rodziny dla świeckich, Dom Samotnej Matki i Stowarzyszenie Rodzin Katolickich), opiekował się Caritas Diecezji Tarnowskiej. W ramach Konferencji Episkopatu Polski był wiceprzewodniczącym Komisji Episkopatu ds. Misji, przewodniczył Podkomisji ds. Duszpasterstwa Kobiet. Opublikował kilkadziesiąt artykułów, kazań i materiałów duszpasterskich. Pomiędzy 29 czerwca 1997 r. a 21 stycznia 1998 r. był administratorem diecezji tarnowskiej. Otrzymał tytuł honorowego obywatela Nowego Sącza. 

Od 11 grudnia 1999 r. był biskupem seniorem. Bp Gucwa posiadał liczne odznaczenia: Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Armii Krajowej, Krzyż Partyzancki, Odznakę Weterana Walki o Niepodległość, „Złoty Medal” za zasługi dla obronności Kraju, „Złoty Krzyż Odznaka Kapelana Wojska Polskiego, Dyplom Honorowego „Podhalańczyka” 2 Brygady Strzelców Podhalańskich. 

Zmarł 8 marca 2004 r. w Tarnowie, spoczywa w Kąclowej w grobie przy kościele parafialnym.

Mieczysław Czosnyka

Bibliografia

Opracowania:

1. Kumor B., Diecezja tarnowska, Kraków 1985.

2. Tarasek W., [w:] Ksiądz Biskup Józef Gucwa (1923-2004), „Rocznik Sądecki” 2005.

Fotografie

1. Józef Gucwa (fot. Archiwum Diecezjalne w Tarnowie).