Wizyta Generała Zgromadzenia Misji św. Wincentego á Paulo w Tarnowie w 1923 r.

Od 1904 r. w Tarnowie pracują księża Misjonarze. Świątynia z czerwonej cegły, która wybudowali początkiem XX w. z dwoma strzelistymi wieżami tuż obok dworca PKP i PKS jest najbardziej charakterystyczną tarnowską budowlą sakralną znaną w całym niemal świecie. Jeszcze wcześniej, bo końcem XIX w. do Tarnowa przybyły siostry Miłosierdzia[1].

W parafii p.w. świętej Rodziny (księży Misjonarzy) pojawiły się na stałe 15 sierpnia 1934 r. W 1923 r. Księża Misjonarze[2] i Siostry Miłosierdzia[3] prowincji polskich witali wśród siebie swojego Ojca, Następcę św. Wincentego á Paulo. Przez prawie miesiąc (od 17 czerwca do 12 lipca 1923 r.) przebywał w Polsce generał[4] Zgromadzenia Misji św. Wincentego á Paulo – Franciszek Verdier, budząc radość i uciechę wśród rozentuzjazmowanych kapłanów i sióstr obydwóch Zgromadzeń wincentyńskich oraz rzesz wiernych w poszczególnych miastach. Była to pierwsza podróż następcy św. Wincentego po całej Polsce – w naszej wolnej Ojczyźnie..

Najpierw ks. F. Verder odwiedził Kraków, następnie Tarnów, kolejnymi miastami były: Lwów, Biały Kamień, Lublin, Warszawa,  Chełmno, Bydgoszcz, Poznań. Wszędzie przyjmowano go godnie i z należnym szacunkiem, a on autentycznie interesował się swoimi współpracownikami wincentyńskimi oraz powierzonymi ich pieczy wiernymi.

Relacja z wizyty w Tarnowie

Zapoznajmy się ze szczegółową relację z wizyty Ojca generała Franciszka Verdier’a zapisaną piórem sprawozdawcy:[5]

„Czekali Go tam już na dworcu [kolejowym w Tarnowie] Misjonarze i Siostry Miłosierdzia. Księżna [Konstancja z Zamoyskich] Sanguszko oddała do dyspozycji dla O. Generała karetę zaprzężoną w prześliczne araby. W mgnieniu oka znalazł się już Najczcigodniejszy O. Generał przed kościołem Misjonarzy, który jest tak blisko dworca. Witali Go tam u wejścia Jego synowie i radośnie wprowadzili do wielkiej świątyni. Gdy nieco odpoczął w domu, pojechał do szpitala do Sióstr, złożywszy po drodze kartę nieobecnemu Księdzu Biskupowi. W szpitalu wraz z Siostrami oczekiwał u progu naczelny lekarz. Z kaplicy, gdzie udzielił zaraz błogosławieństwa wszystkim, udał się poprzedzony przez p. Dyrektora w licznym otoczeniu na oddział chirurgiczny. Owacyjnie, zarzucając kwiatami, witali Go chorzy i z wdzięcznością przyjmowali Jego błogosławieństwo. Zabawiwszy potem dłuższą chwilę z Siostrami i obiecawszy im jutro mszę św., wstąpił na chwil kilka do kościoła katedralnego, gdzie z zainteresowaniem przyglądał się ceremoniom ślubnym. Pojechał potem do Gumnisk do pałacu Księżnej Sanguszko kawałek za miastem, aby jej złożyć wizytę. Ona to przecież ofiarowała miejsce pod nasz dom i kościół [księży Misjonarzy w Tarnowie przy ul. Krakowskiej 39-41], a teraz z taką uprzejmością oddała powóz na usługi Najczcigodniejszego Ojca. Z wielką grzecznością i szacunkiem serdecznym witała teraz w swym pałacu tak wielkiego Gościa. W rozmowie przy herbacie wyraziła się, iż uważa się za przybraną córkę Najczcigodniejszego O. Generała, bo w czasie wojny żyła w przyjaźni z Siostrami Miłosierdzia w Biarritz[6] i Pau[7]  i wraz z nimi odwiedzała ubogich. Na to powiedział jej Najczcigodniejszy Ojciec, że chętnie ją za taką uznaje i przyśle jej dyplom afiliacyjny do Zgromadzenia Sióstr, czym ją niezmiernie ucieszył. Gdyśmy wrócili do domu Misjonarzy, kazał zaraz do Paryża o dyplom napisać, aby jeszcze przed wyjazdem z Polski mógł go jej podpisać i odesłać. I rzeczywiście w przeddzień wyjazdu z Polski wysłał go z Poznania. Jak się później dowiedziałem, niezmiernie tym uradowana Księżna dziękowała O. Generałowi w liście pisanym do Paryża. Na drugi dzień tj. 25 czerwca pojechał N. Ojciec rano ze mszą św. do szpitala do Sióstr, jak im to wczoraj obiecał, a już o godz. 8.30 pociąg pospieszny unosił nas w dalszą drogę, do Lwowa. W Rzeszowie Siostry ze szpitala przybiegły do pociągu, aby otrzymać błogosławieństwo od swego Ojca. W Przeworsku, gdyśmy zajechali na stację, przedstawił nam się malowniczy widok. Cały peron kolejowy zapełniony wystrojoną barwnie dziatwą i młodzieżą. To szkoła Sióstr, Dzieci Maryi, sieroty i dzieci z Ochrony wraz z Siostrami czekają, aby powitać Ojca. Na czele jak komendant dzielny, wsparta na kiju, stoi Siostra Przełożona. Przystanął pociąg i ma zatrzymania tylko minutę, a w dodatku deszcz właśnie lunął. Mimo to gromada strojna rzuciła się pod okno naszego coupe, zdążyła nawet i kulawa Przełożona. Wkrótce cały nasz przedział zasypany był kwiatami, wśród nich ustrojony koszyk brzoskwiń, przeróżne wiktuały etc. Dzieci swymi owacjami rozrzewniły wszystkich; – liczni widzę z sąsiednich przedziałów i wagonów z poszanowaniem przypatrywali się tej scenie. Zacny naczelnik stacji przedłużył nieco postój, bo nikt by chyba nie miał serca, aby skąpić tej rozentuzjazmowanej dziatwie i ich opiekunkom tych chwil uniesienia. Błogosławił je rozrzewniony Najczcigodniejszy Ojciec podawszy im obrazki, a tymczasem pociąg już ruszył. Zjawił się wkrótce w naszym przedziale jeden z konduktorów i prosił dla siebie też o błogosławieństwo Ojca i taki obrazek, jak dostały dziatki. Podobało się to bardzo Najczcigodniejszemu Ojcu”.

Paweł Glugla

Bibliografia

Opracowania:

1. Mezzadri L., Roman J. M., Historia Zgromadzenia Misji I. Od założenia do końca XVII wieku (1625-1697), tłum. W. Bomba, Kraków 1995.

2. Mezzadri L., Onnis F., Historia Zgromadzenia Misji II/Zgromadzenia Misji w XVIII w.: Francja, Włochy, Misje (1697-1788), tłum. W. Bomba, Kraków 2002.

3. Nowodworski M., Księża Misjonarze w Polsce, [w:] Encyklopedia Kościelna, t.14, Warszawa 1881. 

Czasopisma:

1. Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego á Paulo, R. 26, nr 1, Kraków 1924.

Fotografie

1. Kościół p.w. Świętej Rodziny (Misjonarzy) (fot. Jarosław Zbrożek).

                                   

[1] Siostry Miłosierdzia i Księża Misjonarze tworzą wielką Rodzinę Wincentyńską, którą założył ks. Wincenty á Paulo (właściwie Vincent de Paul - ur. 24 kwietnia 1581 r. w Pouy, zm. 27 września 1660 r. w Paryżu) – francuski ksiądz katolicki, założyciel zgromadzeń szarytek i lazarystów, święty Kościoła katolickiego, pionier Misji. Kanonizowany 16 czerwca 1737 r. przez Klemensa XII. Jest patronem dzieł miłosierdzia i wszystkich Stowarzyszeń Miłosierdzia działających w Kościele katolickim. 

[2] Zgromadzenie Misji (Zgromadzenie Księży Misjonarzy, Misjonarze św. Wincentego à Paulo, lazaryści) - zgromadzenie zakonne, założone 17 kwietnia 1625 r. przez św. Wincentego à Paulo we Francji. Hasłem Zgromadzenia jest: „Evangelizare pauperibus misit me” („Ewangelizować ubogich posłał mnie Pan”). Do Polski księża Misjonarze zostali sprowadzeni przez królową Ludwikę Marię Gonzagę w listopadzie 1651 r. z Francji. W skład pierwszej grupy weszli księża: Lambert aux Couteaux, Wilhelm Desdames, subdiakon Mikołaj Guillot, kleryk Kazimierz Żelazowski (Żelazowski) oraz brat Jakub Posny. Szerzej: L. Mezzadri, J. M. Roman, Historia Zgromadzenia Misji I. Od założenia do końca XVII wieku (1625-1697), tłum. W. Bomba, Kraków 1995; L. Mezzadri, F. Onnis, Historia Zgromadzenia Misji II/1. Zgromadzenia Misji w XVIII w.: Francja, Włochy, Misje (1697-1788), tłum. W. Bomba, Kraków 2002; M. Nowodworski, Księża Misjonarze w Polsce, [w:] Encyklopedia Kościelna, t.14, Warszawa 1881 s. 432-451.

[3] Zgromadzenie Sióstr Miłosierdzia św. Wincentego á Paulo (Institutum Puellarum Caritatis S. Vincenti a Paulo) znane jest w Polsce pod nazwą „Szarytek”, która wywodzi się od francuskiego słowa „charité” - miłosierdzie. Założone w Paryżu w pierwszej połowie XVII w. Już 1652 r. przybyła pierwsza grupa Sióstr do Polski. Od przeszło 370 lat Siostry Miłosierdzia są obecne w 91 krajach świata. Zgromadzenie skupia w swoich szeregach około 20 tys. członkiń zorganizowanych w 77 prowincjach na wszystkich kontynentach. Hasłem Zgromadzenia jest: „Caritas Christi urget nos” („Miłość Chrystusa ukrzyżowanego przynagla nas”). Celem Zgromadzenia jest pomaganie i opieka nad chorymi i słabymi m.in. przez prowadzenie szpitali, pielęgnowanie chorych w ich domach oraz działalność charytatywna. 

[4] W Zgromadzeniu Misji wyższy przełożony piastuje stanowisko wizytatora. W tym przypadku chodzi o wizytatora generalnego, nazywanego zwyczajowo generałem (jak w zakonach męskich).  Każdą prowincją zarządza wizytator prowincjalny. Przełożony Generalny Zgromadzenia Misji i Sióstr Miłosierdzia podlega papieżowi.
[5]  Roczniki Obydwóch Zgromadzeń św. Wincentego á Paulo, R. 26, nr 1, Kraków 1924 s. 16-18.

[6] Biarritz – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania, w departamencie Pireneje Atlantyckie.

[7] Pau – miejscowość i gmina we Francji, w regionie Akwitania.