MOJE MIASTO TARNÓW – MÓJ POWIAT TARNOWSKI

Franciszek Ksawery Latinik urodził się 17 lipca 1864 r. w Tarnowie jako syn Antoniego [1] nauczyciela geografii w szkołach średnich i Kornelii z domu Romer. W 1882 r., po ukończeniu Szkoły Kadetów w Łobzowie, rozpoczął służbę w jednostkach liniowych wojska austro-węgierskiego.

Biegnąca przez Zabłocie ulica Konarskiego powstała z zachodniej części ulicy Gumniskiej, rozpoczynając swój bieg od skrzyżowania z ulicą Tuchowską kończąc na skrzyżowaniu ulic Dąbrowskiego i Gumniskiej tworzy ważny ciąg komunikacyjny Tarnowa.

Tuchów został miastem 2 listopada 1340 r. właśnie wtedy król Kazimierz Wielki zezwolił opatowi klasztoru tynieckiego na założenie miasta na prawie magdeburskim. W tym czasie zapewnie powstał pierwszy tuchowski ratusz. Była to prawdopodobnie niewielka drewniana budowla.

7 października 2003 r.   Zarząd Stowarzyszenia ,,Szwadron Jazdy RP” z siedzibą w Warszawie podjął uchwałę o powołaniu Oddziału Stowarzyszenia ,,Szwadron Jazdy RP” – Tarnowski Oddział Jazdy im. 5. Pułku Strzelców Konnych z siedzibą w Tarnowie. 29 stycznia 2004 r.    W Tarnowie, na terenie PSK w Klikowej odbyło się zebranie członków założycieli, na którym wyłoniono Prezesa i Członków Zarządu Oddziału.

Idea upamiętnienia w Tarnowie ofiar II wojny światowej powstała już w rok po jej zakończeniu. Tarnowski architekt Witold Giżbert-Studnicki wykonał projekt pomnika, który miał stanąć tuż obok przesuniętego w głąb cmentarza muru cmentarnego. Do zrealizowania tego projektu jednak nie doszło. W latach 60. XX wieku do sprawy powrócono. Rozpisano konkurs na projekt pomnika, który wygrało małżeństwo tarnowskich rzeźbiarzy – Bogdana i Anatol Drwalowie. Pomnik stanął na terenie wydzielonym ze Starego Cmentarza. Składa się z dwóch oddalonych od siebie monumentów. Pierwszy z nich symbolizuje ruiny, przy których stoi płaczące dziecko, w górnej jego części znajduje się nisza w której umieszczona została urna zawierająca ziemię pochodzącą z miejsc straceń, wyszczególnionych na bocznej ścianie tegoż monumentu. Po lewej stronie tej części pomnika umieszczono dwa grunwaldzkie miecze – symbol zwycięstwa. Drugi monument, to grupa trzech klęczących postaci, podpierających się rękami przed upadkiem.

Maria Franciszka Machalska urodziła się 3 listopada 1888 r. w Tarnowie jako córka Stanisława i Julii z Czajkowskich. Brat Tadeusz był dyrektorem III Gimnazjum w Tarnowie, siostra Zofia również była nauczycielką.

Zofia Helena Przybyłkiewicz urodziła się 25 kwietnia 1876 r. w Tarnowie, jako córka Józefa Pankowicza i Marii z Mogilańskich. Ukończyła 4-klasową Szkołę Wydziałową i 8-klasowy Zakład Wychowawczy Sióstr Urszulanek. Egzamin dojrzałości zdała w 1896 r. w Tarnowie.

Okoliczności powstania szkoły Przedmiotem niniejszego opracowania jest przedstawienie początkowej działalności Zespołu Szkół Ogólnokształcących i Technicznych im. Jana Szczepanika, która została powołana do życia przed 85. laty jako Prywatna Szkoła Zawodowa Żeńska. Omawiany w tym miejscu okres pracy szkoły, lata 1925-39, nie był dotychczas szczegółowo zbadany. Niekompletne dane archiwalne znajdują się w archiwum ZSOiT oraz w Archiwum Państwowym w Tarnowie. Po raz pierwszy o szkole pisała w 1930 roku Aniela Piszowa w swoim dziele „600-lecie Tarnowa” [1] . Na temat szkoły możemy dowiedzieć się również z wydanej w 1983 r. monografii „Tarnów. Dzieje miasta i regionu” [2] oraz z niepublikowanej „Monografii szkoły” autorstwa Zofii Pruskiej-Michalskiej [3] . W 1995 r. powstało ponadto opracowanie Stanisława Wróbla z okazji 70-lecia palcówki [4] , w rok później praca Janusza Kulinga [5] . Autor artykułu zajmował się tą problematyką już wcześniej, w 2006 r. opublikował broszurę „Historia pa

Rozmowa dra Pawła Juśko z płk. Zbigniewem Radoniem, rotmistrzem kawalerii ochotniczej oraz dowódcą Tarnowskiego Oddziału Jazdy im. 5. Pułku Strzelców Konnych.

Rufin Piotrowski urodził się 28 stycznia 1806 r. w Malinie w powiecie radomyskim na Ukrainie. Jego rodzicami byli Józef Piotrowski i Agnieszka z Zakusiłów.

Zygmunt Bronisław Przybyłkiewicz urodził się 21 lipca 1905 r. w Tarnowie. Jego ojciec Władysław Roman Przybyłkiewicz był urzędnikiem administracji samorządowej, matka natomiast – Zofia z domu Pankowicz – pracowała  w żeńskiej szkole zawodowej w Tarnowie, gdzie była nauczycielką i dyrektorką. W 1923 r. Przybyłkiewicz zdał maturę w Państwowym II Gimnazjum w Tanowie, po czym podjął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. W 1930 r. uzyskał doktorat. Wcześniej ukończył także Szkołę Nauk Politycznych przy Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie studiów żywo angażował się w życie studenckie, należąc m.in. do krakowskiego koła literackiego „lit.-art.”, Bratniej Pomocy Studentów UJ (wiceprezes), a także Koła Tarnowiaków (również wiceprezes).

Geografia regionu Brzozowa, niewielka wieś, obejmująca zaledwie niecałe 1.147 ha [1] znajduje się w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, w powiecie tarnowskim, w odległości ok. 30 km od samego Tarnowa. Administracyjnie Brzozowa należy do gminy Gromnik, która liczy 69,81 km² i aktualnie obejmuje siedem wsi. Poza wspomnianą Brzozową, są to Chojnik, Golanka, Gromnik, Polichty, Rzepiennik Marciszewski oraz Siemiechów.

  Kościół pod wezwaniem św. Marcina we wsi Zawada zbudowany został w XV wieku [1] . Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej o ścianach pobitych gontami. Wnętrze kościoła jest jednonawowe przykryte płaskim stropem. Nad nawą znajduje się wieża konstrukcji słupowej, zwieńczona nadwieszaną izbicą, dobudowana w XVII wieku. W XVIII wieku z trzech stron do nawy dobudowano soboty. Prezbiterium kościoła jest trójboczne, a przy nim od strony północnej jest niewielka zakrystia. Dach świątyni jest namiotowy, dwuspadowy pobity gontami tak jak i daszki sobót.

Roman Frűhauf urodził się 26 kwietnia 1897 r. w Tarnowie. Jego ojciec Józef był mistrzem kowalskim pracującym w majątku Sanguszków w Gumniskach i Wierzchosławicach. Roman uczęszczał do Szkoły Wydziałowej Męskiej od 1910 r. W latach 1917-1918 służył w wojsku austriackim. Po powrocie do Tarnowa w 1918 r. zdał egzamin czeladniczy (praktykę kowalską odbywał jeszcze w latach 1912-1915). 

Urodził się 18 września 1913 r. w Wierzchosławicach w powiecie tarnowskim. Był jednym z siedmiorga dzieci, syn Józefa i Anny z domu Padło. Wychowany w duchu patriotycznym, ojciec należał do BBWR, będąc zagorzałym Piłsudczykiem. Adam w 1934 r. ukończył Gimnazjum im. Hetmana Jana Tarnowskiego w Tarnowie. W latach 1934-1935 był uczestnikiem kursu Podchorążych rezerwy Piechoty przy 20 pp. w Krakowie. Po ukończeniu tego kursu otrzymał przydział do 16 pp. w Tarnowie. W latach 1934-1939 pracował w Państwowej Fabryce Zakładów Azotowych w Mościcach. 1 stycznia 1937 roku awansowany do ppor. rez. piechoty. Reklamowany z wojska ze względu na stan zdrowia. Nie podlegał z tego względu mobilizacji w 1939 r. Po ewakuacji fabryki (ZA), zgłosił się do wojska jako ochotnik. Skierowany do 6 DP, walczy w szeregach jako oficer 16 pp., ranny pod Lwowem [1] .

Zbigniew Tumiłowcz urodził się w 1933 r. w Domaczewie, koło Brześcia nad Bugiem. Przez większą część życia związany był z Mościcami, a zawodowo z tutejszymi Zakładami Azotowymi. Jako absolwent wydziału chemii na Politechnice Śląskiej w Gliwicach z Zakładami Azotowymi w Tarnowie-Mościcach związał się w 1955 r., po uzyskaniu dyplomu inżyniera chemika. Pracę rozpoczął jako technolog, by potem przejść kolejne stopnie awansu zawodowego, do stanowiska głównego inżyniera programowania i modernizacji [1] .

Przydrożna kapliczka św. Jana Nepomucena znajduje się w Tarnowie przy ulicy Dąbrowskiego. Zbudowana została w I poł. XIX wieku w stylu neogotyckim. Jest to budowla murowana w kształcie słupa, otynkowana, kryta blachą w formie ośmiobocznej altany otwartej czterema ostrołukowymi arkadami, z trójkątnie zakończonymi szkarpami na narożnikach. Wewnątrz kapliczki znajduję się kamienna rzeźba św. Jana Nepomucena w stylu barokowym z I poł. XIX wieku. W latach 90-tych XX wieku w czasie remontu kapliczka została cofnięta o parę metrów od ulicy Dąbrowskiego.

Ludwika Rozsay urodziła się 24 sierpnia 1867 r. w Tarnowie jako córka Wilhelma i Cecylii z domu Henner. Ukończyła 8-klasową szkołę Sióstr Urszulanek i 8-klasową szkołę wydziałową – zdała egzamin specjalny z j. francuskiego. Egzamin dojrzałości zdała w 1888 r. w Krakowie.

Franciszka Czernecka urodziła się 25 listopada 1881 r. w Tarnowie jako córka Franciszka i Elżbiety z Wertzów. Uczęszczała do szkoły wydziałowej w Tarnowie i we Lwowie. W 1905 r. ukończyła z wyróżnieniem Seminarium Nauczycielskie w Przemyślu. Pracowała w następujących placówkach: w Szkole Podstawowej w Klikowej 1905-09, w Szkole Wydziałowej im. S. Staszica w Tarnowie 1909-10, w Szkole Wydziałowej im. Franciszka Józefa I (potem im. M. Konopnickiej) 1910-48.

Edward Szalit urodził się 12 lipca 1878 r. Doktor wszech nauk medycznych. Studia i specjalizację w chorobach zębów i jamy ustnej odbył w Berlinie oraz w Wiedniu. W Tarnowie osiedlił się w 1912 r., podejmując pracę jako stomatolog w ambulatorium kolejowym a także w kasie chorych.

Józef Kordian Zamorski urodził się 1 kwietnia 1890 r. w majątku Kołkówka k. Rzepiennika Biskupiego jako syn Arnolda i Wiktorii z Serafinów. Pierwszym etapem jego edukacji była nauka domowa. Następnie uczęszczał do 4-klasowego gimnazjum i seminarium nauczycielskiego we Lwowie. Lata 1910-14 spędził w Krakowie studiując w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, pod kierunkiem Józefa Mehoffera. Studia skończył z wyróżnieniem w 1918 r.

Tarnowski Pałac Ślubów przy ul. Gumniskiej 30 to zbudowany w duchu neogotyku angielskiego pałac fabrykancki. Jego projektantem był prawdopodobnie Karol Polityński mł. Powstał ok. 1880 r. dla rodziny Nalepów, właścicieli pobliskiej cegielni, kaflarni, oraz fabryki świec. Jest to gmach zbudowany na planie prostokąta, murowany, podpiwniczony, parterowy, o tynkowanych ścianach. Po wschodniej stronie usytuowana jest ośmioboczna wieża narożna. W dekoracji zastosowano ostre łuki otworów okiennych i wejściowych, blanki, schodkowe szczyty oraz arkadowe fryzy.   Na początku XX wieku w wyniku bankructwa rodziny Nalepów pałac wraz z fabrykami wystawiono na sprzedaż. Dobra te nabyła rodzina Goldmanów. Jednakże i oni w wyniku działań wojennych w trakcie I wojny światowej i nieuczciwych wspólników popadli w tarapaty finansowe. W związku z tym postanowili wynajmować część pomieszczeń pałacu. W 1939 r. władze niemieckie odebrały Goldmanom pałac oraz fabryki, a po II wojnie światowej upaństwowiono

Kamienica przy ul. Wałowej 10 jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych w Tarnowie. O jej budowie zdecydowano w 1880 r. Miała być siedzibą Kasy Oszczędności miasta Tarnowa, która powstała w 1861 r. i od początku swej działalności mieściła się w wynajmowanym mieszkaniu w kamienicy Czajkowskich „na Burku”. Działalność Kasy polegająca na wspomaganiu drobnego handlu, rzemiosła i miejscowego przemysłu oraz kredytowaniu inwestycji miejskich ciągle się rozwijała. Zyski w większości przeznaczano na wspieranie instytucji społecznych i inicjatyw kulturalnych w Tarnowie. Rozwój Kasy – pierwszej liczącej się instytucji finansowej w mieście – sprawił, iż dotychczasowe lokum stało się niewystarczające. W związku z tym podjęto decyzję o budowie własnej siedziby. W tym celu zakupiono parcelę na ul. Wałowej oraz rozpisano konkurs na projekt budynku. Przyjęto projekt Karola Polityńskiego mł., który zakładał dwubryłowy, neorenesansowy gmach o bardzo bogatej dekoracji sztukatoryjnej, z dużą salą bal

Leszek Dziama – właśc. Aleksander Marian Dziama, urodził się  25 maja 1870 r. w Haliczu jako syn Marcina i Joanny Hazynowicz. Ukończył gimnazjum filologiczne, maturę uzyskał w Wadowicach w 1889 r., następnie studiował we Lwowie historię i literaturę polską. Studia uniwersyteckie kontynuował w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w roku 1906 uzyskał tytuł doktora filozofii. 

Kościół pw. św. Trójcy na „Terlikówce” powstał z inicjatywy księdza Łukasza Godzinki (na belce tęczowej zachował się napis: Laudibus extruxit divinis ipse Godzinka – na Chwałę Bożą wzniósł Godzinka) w II połowie XVI wieku.   Kościół jest budowlą drewnianą, konstrukcji zrębowej, szalowany, o płaskim stropie, z prezbiterium zamkniętym trójbocznie z trzema ołtarzami, przy którym znajduje się zakrystia i przedsionek. Świątynia posiada siodłowy pobity gontami dach oraz wieżę konstrukcji słupowej, nakrytą hełmem barokowym z latarnią. W 1597 r. nastąpiła konsekracja kościoła i ołtarza głównego której dokonał biskup krakowski Jerzy Radziwiłł. Od roku 1600 w ołtarzu głównym znajduje się obraz Trójcy Św. na desce, pędzla nieznanego malarza. W II połowie XIX wieku kościół był w tak złym stanie technicznym iż były poważne plany jego rozbiórki. Jednak dzięki działaniom księdza Michała Króla, ówczesnego proboszcza katedry, udało się zachować ten cenny zabytek. W 1858 r. przeprowadzono remon

Maria Adolfina Gucwa urodziła się 21 listopada 1909 r. w Tarnowie jako córka Stanisława i Stanisławy z Sabalów. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie na kierunku filologia polska w 1930 r. W latach 1931-32 odbyła bezpłatną praktykę nauczycielską w I Gimnazjum w Tarnowie, jednocześnie pracując w latach 1931-36 w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim w Tarnowie. W 1935 r. rozpoczęła pracę w Gimnazjum Krawieckim w Tarnowie, gdzie pracowała do 1 sierpnia 1946 r. jako kierowniczka oraz nauczyciel języka polskiego. Ponadto w latach 1935-36 pracowała w Publicznej Średniej Szkole Zawodowej Żeńskiej w Tarnowie.

Jadwiga Wanda Chwalibińska urodziła się 19 stycznia 1905 r. w Nadwornej w woj. stanisławowskim. Ukończyła Szkołę Powszechną w Gorlicach, a następnie Seminarium Nauczycielskie w Tarnowie, gdzie uzyskała dyplom nauczyciela szkół powszechnych. W 1927 r. zdała maturę gimnazjalną w Krakowie przed Państwową Komisją Egzaminacyjną dla prywatystów. Studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, gdzie w 1933 r. otrzymała dyplom magistra filozofii w zakresie historii.

Podczas uroczystości odsłonięcia pomnika gen. Józefa Bema w  Tarnowie w maju 1985 r., węgierska delegacja z województwa Bacs-Kiskun oraz z miasta Kiskörös ofiarowała obywatelom Tarnowa popiersie Sándora Petöfiego. Zostało ono wykonane z brązu przez Gustawa Pálfy`a. Władze miasta Tarnowa z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Węgier postanowiły, że dar węgierskiej delegacji zostanie wykorzystany jako element pomnika adiutanta gen. Józefa Bema.

Po I wojnie światowej w Polsce rozpowszechniła się idea budowy Grobów Nieznanego Żołnierza. W Tarnowie również powstał pomysł upamiętnienia osób, które za wolną Polskę oddały życie. Rozbudowano wprawdzie na Starym Cmentarzu kwaterę wokół zbiorowej mogiły powstańców z 1863 r. do której włączono groby legionistów i żołnierzy polskich poległych na różnych frontach I wojny światowej, jednak w samym mieście pomnika nie było, pomimo licznych głosów wskazujących na taką potrzebę.

Ulica Żydowska wychodzi z północno-wschodniego narożnika Rynku, biegnie w kierunku wschodnim i łączy się z ulicą Wekslarską wspólnym odcinkiem z ulicą Brama Pilźnieńska. Ulica Żydowska została wytyczona podczas lokacji miasta, jest ona węższa od równoległej ulicy Wekslarskiej.

19 września 2008 r. podczas Zlotu ZHP Chorągwi Krakowskiej w Tarnowie odsłonięto pierwszy w Polsce pomnik Andrzeja Małkowskiego, twórcy polskiego skautingu i harcerstwa, który stanął z inicjatywy tarnowskich harcerzy na skwerze Andrzeja Małkowskiego przy ulicy Krakowskiej.

Jan Szczepanik urodził się 13 czerwca 1872 r. w miejscowości Rudniki koło Mościsk w ówczesnej ziemi przemyskiej, jako nieślubny syn Marianny Szczepanik. Jego ojciec nie został poświadczony z imienia i nazwiska w żadnych dokumentach. Była to druga połowa XIX wieku, zatem brak ojca stanowił kwestię kontrowersyjną. Przysłowiowa „sielskość” dzieciństwa została brutalnie przerwana przez niespodziewaną i przedwczesną śmierć jego matki [1] . Przez krótki czas Jan Szczepanik przebywał u dziadków Stanisława i Katarzyny Szczepaników we wsi Zręcin nieopodal Krosna. Wkrótce jednak zamieszkał u młodszej siostry matki – Salomei, żony Wawrzyńca Gradowicza, pełniącego funkcję woźnego w starostwie powiatowym. Zaprzyjaźnił się wówczas z Franciszkiem Pikiem zwanym Mirandolą, u którego wujostwo wynajmowało mieszkanie [2] .

Od wschodu do średniowiecznego Tarnowa można było wjechać przez bramę zwaną pilzneńską. Brama umieszczona była w wieży w której na piętrze znajdowała się izba mieszkalna. Pod koniec XVIII wieku wieżę (jak i większość fortyfikacji miejskich) rozebrano i wytyczono w jej miejsce małą prostą uliczkę. W trakcie ostatniego remontu ulicy obrys wieży zaznaczono w nawierzchni granitową kostką.

W ostatnim czasie poczęły się w Tarnowie mnożyć kradzieże z włamaniem – i tak przed kilku dniami dostali się złodzieje przez okno do mieszkania Samuela Mendla, właściciela sklepu korzennego przy ul. Dąbrowskiej, a stamtąd weszli do jego sklepu i skradli mu garnek z drobną monetą około 250 K [1] . W kilka dni potem dostali się złodzieje do sklepu jubilerskiego Majera Wundela i skradziono stamtąd większą ilość srebrnych i złotych pierścieni, kilkanaście tuzinów kolczyków. Kradzieży popełnili złodzieje w ten oto sposób, ze rozbili 2 kłódki od drzwi prowadzących z sieni do sklepu Wundela, a następnie rozbili cienki mur, który znajdował się po za temi drzwiami. Wówczas mieli już złodzieje wolną rękę i zabrali wszystko, czego Wundel na noc nie schował do żelaznej kasy.

Józef Mirosław Życiński urodził się 1 września 1948 r. w w Nowej Wsi koło Piotrkowa Trybunalskiego. Absolwent I LO im. Bolesława Chrobrego w Piotrkowie Trybunalskim. Studiował w Wyższym Częstochowskim Seminarium Duchownym w Krakowie. 

W 1488 r. na zamku tarnowskim urodził się Jan Amor Tarnowski, syn Jana Amora Młodszego kasztelana krakowskiego i Barbary Zawiszanki z Rożnowa, wnuczki sławnego rycerza Zawiszy Czarnego. Ze względu na słabe zdrowie przyszły hetman został przeznaczony przez ojca do stanu duchownego. Nauki rozpoczął na dworze królewskim pod opieką kardynała Fryderyka Jagiellończyka, a następnie podkanclerzego i późniejszego prymasa Macieja Drzewieckiego. W 1500 r. po śmierci ojca, matka zgodziła się na to by Jana Amora przeznaczyć do służby publicznej. 24 stycznia 1507 r. Jan Tarnowski uczestniczył w uroczystościach koronacyjnych Zygmunta Starego odbywających się na Wawelu.

Ruszyła kolejna edycja konkursu „Najlepsze Zajęcia z Przedsiębiorczości!” Jest to projekt stworzony specjalnie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Dzięki temu konkursowi kreatywni i ambitni uczniowie mogą nauczyć się przedsiębiorczości od strony, której nie mieli okazji jeszcze poznać - jak wykorzystać teorię w praktyce. NZP jest pierwszą inicjatywą pokazującą uczniom jak można efektywnie wykorzystywać zdobytą wiedzę ekonomiczną podczas nauki przedmiotu „Podstawy Przedsiębiorczości”, ponieważ aby wygrać, należy sprawnie posługiwać się nabytymi umiejętnościami, a w oparciu o poznane modele ekonomiczne rozwiązywać rzeczywiste problemy, jakie dotykają firmy działające na polskim rynku. Tylko dzięki swojej pomysłowości, współpracy oraz wiedzy uczniowie będą mogli uzyskać najlepsze wyniki.

„Tarnovia” jest najstarszym klubem sportowym w Tarnowie. Jej działalność trwale wpisała się w historię tarnowskiego sportu, poniekąd ją tworząc. Swoistym złotym okresem dla „Tarnovii”, charakteryzującym się intensywnym rozwojem oraz dużym zainteresowaniem tarnowian, były lata międzywojenne. Wtedy to odnotowano wzrost zainteresowania społeczeństwa Tarnowa działalnością sportową prowadzoną przez tę organizację. Z inicjatywy zarządu klubu, działaczy, sportowców powstawały nowe sekcje sportowe oraz rozwijały się już istniejące, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym. Młodzież i pracownicy ówczesnych zakładów tarnowskich oraz mieszkańcy miasta wykazywali duże zainteresowanie sportem. Dla mieszkańców miasta rozgrywki z udziałem „Tarnovii” stanowiły nie lada atrakcję – skupiały rzesze sympatyków, wyzwalały silne emocje, budziły dumę z osiągnięć zawodników ich klubu. O wyczynach sportowców „Tarnovii” rozpisywała się ówczesna lokalna prasa, były one również szeroko komentowane w różnyc

W 2007 r. w środowisku tarnowskiej Izby Przemysłowo-Handlowej i Towarzystwa Przemysłowego powstał pomysł ufundowania pomnika króla Władysława Łokietka, który stanąłby w Tarnowie. W tym samym roku przeprowadzono wstępne rozmowy ze znanym rzeźbiarzem prof. Czesławem Dźwigajem – dziekanem Wydziału Rzeźby Krakowskiej ASP, późniejszym wykonawcą rzeźby pomnika oraz znaleziono odpowiednie miejsce na jego lokalizację na ulicy Wałowej między kamienicami nr 7 i 9.

Wstęp Dom zakonny w Tarnowie przy ul. Mościckiego 18 jest placówką Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, które powstało w Wielkopolsce w 1850 r. Założył je bł. Edmund Bojanowski, a głównym zadaniem sióstr jest praca oświatowo-charytatywna oraz opieka nad dziećmi, ubogimi i chorymi. W 1861 r. siostry przybyły także do Galicji. Od głównej siedziby w Starej Wsi przyjęły nazwę służebniczki starowiejskie[1]. Siostry założyły swe placówki w diecezji tarnowskiej już w 17 roku istnienia[2]. Do samego Tarnowa przybyły 24 stycznia 1868 r. by na prośbę Zarządu Miejskiego podjąć prowadzenie kuchni dla biednych w Ratuszu. Pracowały tam do maja 1868 r. Rok później Zarząd poprosił siostry pielęgniarki o pełnienie posługi w szpitalu. Pracę podjęło 6 sióstr i trwała ona do listopada 1881 r.[3] Na terenie Tarnowa powstawały placówki: Gumniska (1907), Chyszów (1918), ul. Krakowska (1919), Mościce (1931), ul. Mościckiego 16 (1934), Rzędzin (1938), ul. Nowodąbr

W początkowym okresie  niepodległości  szkolnictwo powszechne na terenach byłej Galicji, w tym też powiatu tarnowskiego, opierało  swoją  działalność na stanie prawnym i organizacyjnym ukształtowanym w okresie zaboru austriackiego. Do momentu utworzenia Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego  władzę zwierzchnią  nad szkolnictwem powszechnym sprawowała Rada Szkolna Krajowa i utworzona w dniu 3 października 1918 r. w Krakowie  Polska Komisja Likwidacyjna-Wydział  Oświaty. Po  zorganizowaniu w dniu 11 listopada 1918 r . Ministerstwa WRiOP zarówno Rada Szkolna Krajowa jak i  Polska Komisja Likwidacyjna uznały zwierzchność nowych władz oświatowych, a delegat  ministerstwa Fryderyk Zoll stanął na czele Rady jako jej wiceprezydent. 7 listopada 1918 r. Polska Komisja Likwidacyjna  w rozporządzeniu przejściowym utrzymała obowiązujące na terenie Galicji przepisy austriackie. Na swoich stanowiskach pozostali dotychczasowi kierownicy szkół, pracownicy administ

Piękność prawdziwa kobiety zasadza się na sile i harmonii kształtów, bogactwie zdrowia, na rozwinięciu wszystkich części organizmu, a tak urobioną Galateę dłutem niezepsutej natury, ożywi niebieski promień myśli i uczucia, a przez nią i dla niej powstanie niejeden Pigmalion, mistrz w różnych dziedzinach działalności umysłowej i ludzkiej. Ignacy Przybyłkiewicz Galicyjski Tarnów to miasto, w którym prężnie działało wiele stowarzyszeń i organizacji społecznych. Wyzwolenie drzemiącej w społeczeństwie energii było jednym z wielu pozytywnych skutków przemian autonomicznych, jakie zachodziły w Galicji od roku 1867. Ich beneficjentem stał się również Tarnów. Także w tym roku powstało we Lwowie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, stawiające sobie za cel dbałość o rozwój tężyzny fizycznej oraz propagowanie i organizowanie wychowania fizycznego wśród obywateli. Nowatorski system wychowawczy „Sokoła” ukierunkowany był na kształtowanie postaw patriotycznych i miał stać się antidotum na depresj

Andrzej Kiełbusiewicz urodził się 31 maja 1942 r. Był absolwentem Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie (1969). Dwukrotnie zdobywał mistrzostwo Polski w pływaniu, siedmiokrotnie wicemistrzostwo Polski, aż dziewięciokrotnie stawał na podium jako brązowy medalista mistrzostw Polski. W 1960 uczestniczył w mistrzostwach Europy w Lipsku.

Wiara, która nie staje się kulturą, jest wiarą nie w pełni przyjętą, nie w całości przemyślaną… Jan Paweł II Muzeum Diecezjalne w Tarnowie [1] założone zostało 25 października 1888 r. [2] . Jako najstarsze muzeum kościelne w Polsce już od samego początku pełniło bardzo ważną rolę w życiu religijnym i kulturalnym regionu [3] . Swoje istnienie zawdzięcza księdzu infułatowi dr. Józefowi Bąbie, ówczesnemu rektorowi Wyższego Seminarium Duchownego i pasjonatowi sztuki. Intencją kapłana było przede wszystkim zachowanie od zniszczenia sakralnych przedmiotów liturgicznych przechowywanych w kościelnych i klasztornych zakrystiach oraz zaznajomienie z nimi kleryków w celu wyrobienia w nich zmysłu estetycznego. Dzięki temu alumni mieli lepiej opiekować się powierzonymi im w przyszłości świątyniami i parafiami. Inicjatywie patronował biskup Ignacy Łobos.

Baza materialna  szkół ludowych  na terenie Galicji nie zabezpieczała potrzeb tego typu szkolnictwa. Fakt, że obowiązek zakładania i utrzymania szkół spadał na gminę i miejscową ludność skutecznie hamował rozwój szkolnictwa. Mimo uchwalenia w dniu 2 maja 1873 r. przez Sejm Krajowy Galicji ustawy nakazującej samorządom zakładanie szkół na swoim terenie, realizacja tej ustawy natrafiła na duże trudności. Przede wszystkim zasadniczą przeszkodą uniemożliwiającą budowę nowych szkół była trudna sytuacja finansowa gmin oraz  olbrzymie zubożenie miejscowej ludności. Nie sprzyjała temu procesowi polityka oświatowa zaborców, a także niski stopień świadomości ludności dotyczący potrzeby posyłania dzieci do szkoły  i tym samym posiadania jej w swojej wsi. Na terenie  miasta Tarnowa sytuację  lokalową szkół ludowych pogorszyły i to w sposób zasadniczy działania I wojny światowej oraz dewastujące i rabunkowe postępowanie wojsk zaborczych  zarówno rosyjskich jak i  austriackich. Budynki szkolne

Raduję się, że mogę być dzisiaj z Wami. Ta ziemia od lat była mi bliska. Wpatrywałem się z podziwem w uroki jej krajobrazu, wędrowałem górskimi pasmami i dolinami wzdłuż potoków. Doznawałem wiele gościnności. Jest mi bliski ten Kościół. A chociaż dzisiaj przybywam do Was jako pielgrzym ze stolicy świętego Piotra w Rzymie, to przez lata byłem tu sąsiadem. I doznawałem dobrego, serdecznego sąsiedztwa. Jan Paweł II Słowa Ojca Świętego Jana Pawła II, stanowiące motto niniejszego artykułu [1] , zostały wypowiedziane na tarnowskich błoniach w pamiętnym dniu trzeciej pielgrzymki do Polski 10 czerwca 1987 r. Wywołały one niemilknące owacje na cześć Dostojnego Gościa. Ojciec Święty mówił do milionowej rzeszy tak, jakby mówił do jednego dobrze znanego sobie człowieka. Każdy uczestnik spotkania w Tarnowie czuł, że Papież mówił do niego. Każdy czuł się zauważony, choć wiedział, że z wysokości ołtarza widzi się tylko morze głów, wyciągniętych rąk, powiewających chorągiewek i że nie można doj

Dom florencki przy ul. Żydowskiej 20 to najstarszy dom tej ulicy. Jest to budowla renesansowa, murowana, dwutraktowa, piętrowa, podpiwniczona, z użytkowym poddaszem, na nie regularnym planie. Dach jest dwuspadowy, kryty dachówką ceramiczną. Górna część elewacji frontowej jest nadwieszona na kamiennych kroksztynach połączonych łukami odcinkowymi. Dom powstał prawdopodobnie w XVI wieku ze scalenia dwóch budynków dostawionych do muru obronnego. W XVII wieku jego właścicielami zostali Żydzi, osiedlający się masowo w tej części miasta.   Na początku XIX wieku budynek został rozbudowany. W wyniku likwidacji fortyfikacji miejskich powstał drugi trakt, który został umiejscowiony w zasypanej fosie, a mur obronny stał się ścianą międzytraktową. W latach 1954-56 dom został gruntownie wyremontowany, utworzono m. in. boczne wejście. Od 1962 r. w budynku znajduje się tarnowska siedziba PTTK, a w parterze kawiarnia Alchemik.   Jarosław Zbrożek Lokalizacja         Galeria 2012 r.  – (klik